Final Fantasy Tactics: Ivalice. Rozdział ósmy.
Baczność drużyna! Tydzień temu nadstawialiśmy uszy by poznać muzyczną stronę Ivalice. Dziś poznamy nazwiska osób, które wcielały się w bohaterów tego świata oraz osobom, które pozwoliły nam ją zrozumieć. Jestem pewien, że czytając ten tekst nieraz rozpoznacie inne role, które grali aktorzy tu przedstawieni i podejmowali się nam przybliżyć tłumacze, moim zdaniem, nieco niedoceniani. Polecam powtórzyć szybko 5razy „nieco niedoceniani”.
Na początek: ogromne, niewymowne, głośne i entuzjastyczne podziękowania dla Was wszystkich- ostatni rozdział miał po raz pierwszy ponad tysiąc odsłon! To więcej niż kilka poprzednich razem wziętych! Mało tego- cała Gra Słów została wyświetlona już ponad 2 tysiące razy! Coś wspaniałego! Dzisiejszy rozdział będzie zwarty i konkretny, więc bez przedłużania, zaczynamy!
Rozdział ósmy- literally role play game.
Tłumacze japońskich gier nie mają łatwo. Język ten charakteryzuje się subtelnymi niuansami, które mogą zmienić całkiem sens zdania i niekiedy tylko znając kontekst możemy go zrozumieć. Partykuły, formy czasownikowe, homonimy no i znaki- myślę, że spędza to sen z powiek niejednemu edytorowi tekstu gry. Czasem słyszymy, że jakiś tytuł stracił na przekazie w trakcie tłumaczenia tzw. Lost In translation, lub mamy absolutne kwiatki I błędy przechodzące do klasyki gameingu, za przykład niech posłuży słynne „all your base are belong to us”. Czasami jest tak, że klimat gry czy samo jej umiejscowienie po prostu wymaga japońskiego dubbu i ewentualnie napisów dla graczy z zachodu- Yakuza choć dziś uchodzi za sztandarowy przykład kunsztu gry aktorskiej, to warto pamiętać, że jedynka na PS2 miała fatalny anglojęzyczny dubbing i choć nawet Roger Jackson i Mark Hamill jak zwykle pokazali klasę, cała reszta… no cóż, nie. Ale nie był to Resident „Jill Sandwich” Evil.
Ale czasem jest tak, że wersja anglojęzyczna gry jest lepsza niż japoński oryginał. Tak jest z Fajnalem XII.
Za tłumaczenie Dwunastki odpowiedzialny został Pan Alexander O. Smith- tytuł zdobyty na Harvardzie zobowiązuje, noblesse oblige. To jemu zawdzięczamy bezsprzecznie kultowe tłumaczenie Vagrant Story, które można cytować na wyrywki jak dobrą książkę. Smith po sukcesie VS oraz FF VIII, IX oraz FFX przy których brał udział (wrócimy jeszcze do tego), stał się niejako nadwornym tłumaczem Yasumi Matsuno i miał wolną rękę w doborze aktorów oraz dostał szereg wskazówek od Japończyka. Przede wszystkim nadał wypowiedziom bohaterów tożsamości- w przypadku japońskiej wersji, aktorzy wypowiadali swoje kwestie dość płasko. Japońskie gry stać na voice acting na wysokim poziomie, ale tu coś nie zagrało- choćby wspomniana Yakuza 3 gdzie akcenty z różnych regionów Nipponu, Okinawy dla przykładu, są od razu rozpoznawalne. W FF XII w japońskiej wersji tego nie było. Smith natomiast uznał, że dobrym zabiegiem będzie nadanie charakterystycznych akcentów postaciom z różnych części Ivalice. Dzięki temu obywatele mówią z akcentem- Archadii mówią z brytyjskim, Dalmascii z Kalifornijskim, viera z mieszanką wschodnio europejskich a Bhujerba z kolonii w Indiach. Pozwoliło to aktorom na wczucie się w postać i nadanie emocji, czego brakowało oryginalnemu dubbowi. Ponadto tłumacz nadał Ivalice tego Szekspirowsko-fajnalowego klimatu. Tłumaczył następnie Tactics Ogre: LUCT gdzie usprawnił przekaz i naprawił wiele błędów wersji na SNES’a.
Alexander O. Smith tłumaczył także przełomową dla serii dziesiątą część Final Fantasy- po raz pierwszy dostaliśmy voice acting i starano się by był na wysokim poziomie wraz z tłumaczeniem. Smith był jednocześnie autorem tekstu do „Otherworld”, rockowego kawałka granego w tle podczas jednego z pierwszych cutscenek gry, gdy Tidus gra w blitzballa, nadchodzi Sin i Auron łazi po gzymsach. Tłumacz również usprawnił ostatnią kwestię jaką Yuna wypowiada do Tidusa- zamiast „dziękuję”, jak było w japońskiej wersji, mówi „kocham Cię”. Dzięki temu ta scena ma zupełnie inny wydźwięk.
Alexander O. Smith brał udział również w tłumaczeniu m.in. Blue Dragon gdzie napisał słowa do piosenki “Eternity”, Front Mission 3, Legend of Mana, Parasite Eve II, Breath of Fire: Dragon Quarter (siatka zasięgu jak z Vagranta!), wspomniane FF VIII, FF IX (napisał piosenkę „Melodies of Life”), FFX, FFX-2, FF Tactics Advance, FF XI, Fire Emblem, Star Ocean: Till the End of Time, Phoenix Right Ace Attorney, Valkyrie Chronicles (Sakimoto, yeah!), MadWordl (Matsuno, yeah!), Vanquish, FF V, Crimson Shroud (Matsuno, double yeah!), a i tak przytoczyłem tylko część z jego pracy, nie mówiąc o tłumaczeniu wielu anime. Wzorem Matsuno, Basiscape oraz Yoshida'y, założył własne studio: Kajiya Productions wraz z dwoma następnymi Panami, pracującymi również z Matsuno.
Praca nad tłumaczeniem FFT: WOTL przypadła prócz Smith’owi, Joe’emu Reeder’owi oraz Tom’owi Slattery’owi. Choć oryginał z PSX w języku angielskim i tak był przetłumaczony i napisany na poziomie, nie udało się uniknąć niektórych błędów, które zostały wyeliminowane w WOTL. Dzięki temu nie mamy już Fire2, ale Fira, nie mamy Calculator, lecz Arithmetician i zamiast Hokuten i Nanten mamy Order of the Southern/Northern Sky. Panowie ponownie brali udział przy pracach do FFTA2, Tactics Ogre: LUCT.
Historia pracy voice aktora przebyła długą drogę. Od garażowych podkładów samych to autorów gier, przez dziwne twory przy użyciu syntezatorów, chaotyczne i dziwaczne w tytułach LaserDisc jak choćby w pięknym dla oka, ale katorga dla ucha Space Ace- gry na zasadzie QTE, najbardziej znana pozycja to chyba Dragon’s Lair. Dziś osoby podkładające głos pod postacie w grach zaczynają w końcu uzyskiwać należny im szacunek oraz rozpoznawalność i tak np. fanom MGS’a nie trzeba przedstawiać David’a Haytera, a The Last of Us wyznaczyło nowy standard także w kwestii voice actingu i jego reżyserii- Ashley Johnson całkowicie zasłużenie odbiera nagrody za grę jako Ellie. Dziś na słysząc imię Troy’a Baker’a nie zastanawiamy się zbyt długo, kto to. Dziś możemy zobaczyć dzięki YouTube jak Baker przekomaża się z Nolanem Northem, o to kto jest lepszy, a David Hayter czyta wraz z Cam’em Clarkiem, czyli Liquidem, opowieść na święta! 10- 15 lat temu rynek gier wyglądał trochę inaczej, świat rozrywki wyglądał inaczej i aktorzy użyczający swoich talentów, musieli nieźle się nagimnastykować by ich port folio gwarantowało im udział w jakiejś produkcji. FF Tactics i Vagrant Story, wydane na PSX’a nie posiadały voice actingu. Fajnal Dwunastka natomiast był jednym z pierwszych w historii serii tytułem z voice acting’iem i jak wspomniałem, za dobór aktorów i ich kwestie odpowiedzialny był m.in. Alexander O. Smith i zawiesił wysoko poprzeczkę, usprawniając i nadając charakteru. W epopei Ivalice swoje kwestie wypowiadali:
Vaan- Bobby Edner. Aktor zasadniczo pozostał w roli także gdy Vaan występował w Dissidia’ch i aktor brał udział jeszcze w kilku projektach, ale nie kontynuował kariery jako voice actor.
Penelo- Catherine Taber. Aktorka podbiła scenę przede wszystkim swoimi rolami w animacjach oraz grach Star Wars, jako królowa Amidala i księżniczka Lei’a! To także głos Cecile w MGS Peace Walker a ostatnio słyszeliśmy ją w nowym Spyro: TRT jako Zoe.
Ashe- Kari Wahlgren. Duże nazwisko w świecie voice actingu, w Dwunastce miała pecha, bo niektóre pliki z kwestiami Ashe zostały uszkodzone i czasami słyszeliśmy ją, jakby mówiła wprost do ucha gracza:P co poprawiono w TZA. To także głos Ovelia’y Atkascha z FFT: WOTL! Jej głos można usłyszeć w wielu, wielu produkcjach m.in. jako Sheena w nowej animacji z Carmen san Diego, anime FLCL: Progressive. W FF XV to nie kto inny a Aranea! W .hack//g.u. Shino/ Kaede. W Injustice Starfire, w Dirge of Cerberus Shelke, w HeartStone słyszymy ją jako Corpsetaker / Sunborne Val'kyr / Tainted Zealot. Courtney Collins, Metal Gear Rising, Gwen Stacy w Amazing Spiderman, podkładała głos także w Ratchet’cie Crack in Time, Brutal Legend. Dała popis umiejętności jako Elika w Prince of Persia, to także kultowa Lady z Devil May Cry, Setsuka w Soul Calibur 3 oraz Pellegri w Xenosaga ep1! Natomiast w tv słyszymy ją jako Jessica w Rick and Morty oraz kilku rolach w Gravity Falls.
Basch- Keith Ferguson- kolejne duże nazwisko branży. Listę jego ról można by wymieniać długo, ale znany jest jako voice actor w Kingdom Hearts jako Marluxia, w FF XV występuje jako Dave Auburnbrie, użyczał głosu w Titanfall, Overwatch’owy Reaper to także on, w Darksiders to Kargon, a jedna rola zapadnie nam wszystkim na długo: Kapitan Statku w God of War:D tak, ten sam, który utknął w gardle hydry i którego spotykamy w różnych momentach przygody Kratosa :D W Gravity Falls, to posterunkowy Durland:)
Fran- Nicole Fantl. Aktorka głównie teatralna oraz tv, szkoda, że jej niesamowity głos i akcent mogliśmy podziwiać tylko w Dwunastce jako zabójcza viera.
Balthier - Gideon Emery. Kolejne duże nazwisko. Niesamowity talent, jego samozwańczy bohater opowieści i sky pirate z dwunastki oraz WOTL dostarczył nam występu z najwyższej półki- Balthier, jakby Sean Connery scalił się z Tom’em Hiddlestone’m! Nam graczom znany, jako Fergus w nowych Wolfenstein’ach. To także talent stojący w Śródziemiu kultowy za Bruz’a the Chopper’a! W God of War 3 oraz Ghost of Sparta, to nie kto inny a sam władca mórz, Poseidon.
Role w dwunastce mieli także, Michael E. Rodgers, świetny jako Gabranth. Wspominał, że gdy Sędzia mówił mając swój kultowy hełm, on mówił do pustych butelek i wiader przy mikrofonie:)
Vayne mówi głosem Elijah’a Alexandra i wielka szkoda, że przygoda tego aktora z grami nie trwała dłużej, bo jego Vayne przypadł mi bardzo do gustu.
Ba’Gamnan przemawia głosem etatowego jaszczura branży, czyli wielkiego Steve’a Bluma! Znanego m.in. jako Sub- Zero i Baraka oraz Reptile w Mortal Kombat. W Śródziemiu to Sauron! W Injustice to Haal Jordan, czyli Zielona Latarnia. W serii Arkham z Batmanem to Killer Croc! W Mass Effectie: Urdnox Grunt! W Red Dead Redemption 2, Gray! Szerszej publiczności znany jako kolejny gad, Orochimaru w anglojęzycznej wersji anime i gier Naruto. To również Zadornov z MGS Peace Walker i Gene w Portable Ops! Natomiast w FF XV zagrał Verstael’a Besithia’e! wymienione, to tylko kropla w morzu jego dokonań. Gale z Shin Megami Tensei: Digital Devil SagaTo także Ares z God of War!
Roger Jackson, znany przede wszystkim, jako Mojo Jojo z Powerpuff Girls, użyczył głosu dla postaci Imperatora Gramisa Gana Solidora. Aktor wystąpił także, jako Sokolov w Dishonored, w Rogue Galaxy jako Burton a w Yakuzie podkładał głos Fuma’ie Shintaro.
Wśród aktorów dwunastki mamy okazję choćby na chwilę posłuchać gigantów branży:
Vossler, kumpel Bascha i nasz sojusznik, przemawia do nas głosem nikogo innego jak Nolana Northa! Czyli Drake’a z Uncharted i Księcia z Prince of Persia! Lista jego dokonań jest pokaźna. Bardzo pokaźna.
Epizodyczną rolę w Dwunastce dostał jako Reks, brat Vaana nie kto inny a… Yuri Lowenthal! Voice actor najwyższego formatu, znany z takich ról jak choćby Peter Parker w Spider-Man PS4. To jego głosem przemawia Haseo w .hack//g.u. I w anime oraz grach to jego głosem drze się nastoletni mściciel Sasuke z Naruto oraz ohydny David z The Last of Us!
Gościnnie jako Gilgamesh wystąpił John DiMaggio, czyli głos kultowych Jake’a z Pory na Przygodę oraz Bender z Futuramy.
Ciekawostka, aktor Johnny McKeown, podkładający głos Larsa’ie Solidor’owi, został osobiście wybrany przez Alexandra O. Smitha. Szkoda, że aktor nie występuję więcej w grach, bo jako młodszy brat Vayne wypadł bardzo dobrze.
Jeśli chodzi o FFT: WOTL w cutscenkach również możemy podziwiać talenty takich aktorów:
Philip Lamarr, użycza głosu Ramza’ie w FFT WOTL oraz Reddas'owi w FF XII. Szerszej publiczności znany z roli tytułowego Samurai Jack’a! W Futuramie gra Hermesa, a dla Disney’a w Prawie Milo Murphy’ego podkłada głos Marcusowi. Gracze kojarzą go jako Kotal Kahn z Mortala, w Śródziemiu grał Ratbag’a, w Injustice Artura, czyli Aquamana oraz w DOTA2 Pangolier. Ciekawostką jest natomiast, że Pan ten grał nieszczęśnika Marvina w Pulp Fiction! :D
Delita z FFT: WOTL przemawia głosem Robin'a Atkin'a Downes'a. W Kingdom Hearts 3 podkłada głos Davy'emu Jones'owi, w Mad Max Deep Friah, Destiny 2,The Spider, Saints Row, prezydent USA. W The Last of Us grał Roberta, dilera broni, w Grze o Tron od TellTale grał Gregora Forrestera, Duncana Tuttle oraz Androsa. W Assassins Creed podkładał głos Waszyngtonowi. W No More Heroes gra główną rolę, Travisa. W serii Uncharted z kolei wcielał się w rolę dwukrotnie- w jedynce jako Atoq Navarro i w trójce jako Talbot, czyli w obu jako final boss. W Just Cause głównemu bohaterowi Rico Rodriguezowi. W animacji Star Wars, Wojnie Klonów, grał Rush'a Clovis'a. Jednak jego rola Kazuhira'y Millera w MGS Peace Walker i MGS V pozamiatała, tą rolą facet udowodnił swój talent. Ponadto jest etatowym głosem wszelkiej maści potworów i bestii.
Ciekawostka: Hedy Burress, która użyczyła głosu Yunie w FFX, podkładała także Agrias Oaks.
W Vagrant Story i FFT choć słyszymy głosy niby ludzkie czy też potworne, to w rzeczywistości są to zwykłe dźwięki przepuszczone przez sekwenser Hitoshi'ego Sakimoto. Do naszej gry chciałem stworzyć soundbar z dźwiękami z VS by na kliknięcie przycisku rozbrzmiewał dźwięk np. uderzenia, krzyk potwora itd. Gdy jednak wyciągnąłem z płyty pliki z dźwiękami, jakież było moje zdziwienie gdy ukazało się moim oczom dziesiątki tysięcy plików o nieznanym formacie. Gdy znalazłem program do ich odtworzenia, do moich uszu dobiegł przeraźliwy zgrzyt. okazuje się, że ów zgrzyt, ustawiony w odpowiedniej częstotliwości, jednej z 44 tysięcy!, to pierwsza nuta dźwięku atakującego nietoperza. Znalezienie tej odpowiedniej zajęło mi 3 godziny. I tak z każdym dźwiękiem, pomyślcie jak to wyglądało z całym ost'em gry. W poczciwym szaraku i płycie cd z VS drzemią programy czarnej magji.
Na pytanie karty Diabeł, "Diabeł da Ci zwycięstwo w zamian za Twój...?" większość bo 50% odpowiedziała Ciągły Strach. 26% wybrało Kompletną izolację, a 23% Groteskowy wygląd. Nasz bohater woli do końca życia czuć strach niż tracić urodę czy być odseparowanym od reszty. Warto nadmienić, że znając biesa, zapewne za groteskowy wygląd uznałby coś z koszmarów- oczy między nogami, palce na czole itd., a za izolację jakieś wymyślne więzienie :)
Konkurs na imię naszego FFT dobiegł końca!:) Powiem szczerze, byłem rozdarty nad wyborem zwycięzcy. Do samego końca były wysyłane świetne propozycje i miałem kilku faworytów, ale z racji tego, że wciąż jestem pod wrażeniem, jak wiele osób odwiedza ten blog i zostawia komentarze, uznałem, że nagrodzę, wszystkich, biorących czynny udział w konkursie! Skontaktuję się z nimi wiadomościami prywatnymi i jeśli wyrażą zgodę, podam ich imiona, nicki w blogu :)
Nagrodą natomiast są trzy pionki z naszej gry oraz kilka innych gadżetów niespodzianek!
Imię natomiast poznacie w następnym rozdziale! Ten natomiast zobaczycie za dwa tygodnie! Dzięki za uwagę!:D